Max Havelaar (B)

Multatuli (Eduard Douwes Dekker)

 

1 Primaire gegevens

Het boek Max Havelaar is geschreven door Multatuli. Multatuli is het pseudoniem van Eduard Douwes Dekker. De ondertitel van dit boek is of De Koffieveilingen der Nederlandse Handelmaatschappij. Max Havelaar is uitgegeven in 1860 in Amsterdam.

 

2 Inhoud (samenvatting)

Roman 1:

1-4:

In deze hoofdstukken komt Batavus Droogstoppel aan het woord. Hij stelt zich zelf voor en vertelt wat zijn idealen zijn. Ook vertelt hij wat dingen van zijn jeugd waar hij te kennen geeft dat hij Havelaar als klasgenoot heeft gehad. In dit hoofdstuk komen Sjaalman (Havelaar) en Droogstoppel elkaar tegen. Sjaalman geeft Droogstoppel een pak met papieren mee waar dingen staan beschreven die Sjaalman heeft meegemaakt. Droogstoppel moet niets hebben van de arme Sjaalman. Later besluit hij van de papieren een boek te schrijven over de koffie cultuur. Hij krijgt hierbij hulp van Stern.

 

9-10 en gedeelte 16:

Hier vertelt Droogstoppel dat hij al het voorgaande niet mooi vond. Hij uit hier zijn mening dat het de eigen schuld is van de Javanen dat ze zo arm zijn. Ook heeft hij helemaal geen medelijden met de Javanen. In deze hoofdstukken komt ook de beruchte preek van ds. Wavelaar voor.

 

 

Roman 2

5-8:

Hier worden Havelaar en zijn familie voor gesteld. Ook de Regent, Verbrugge en Duclari worden hier voor gesteld. Het hoofdstuk bevat de geschiedenis van Havelaar van het begin van zijn loopbaan als asistent-resident is Lebak. Ook komt hier de toespraak voor die Havelaar 'doet' voor de hoofden van Lebak.

 

11-16:

 

Hier komt het etentje in voor van Havelaar, Tine, Verbrugge en Duclari. Havelaar vertelt hier over zijn geschiedenis (oa over Sumatra) en over zijn mening over vele dingen. Zoals vrouwen, kunst en Indie. Ook begint hier de strijd tegen het onrecht die Havelaar voert. De beroemde parabel van de Japanse Steenhouwer komt ook hier in voor.

 

17-19:

Hier komt het verhaal van Saidjah en Adinda in voor. Dit verhaal laat zien hoe de toestanden in Lebak zijn. Ook klaagt Havelaar de Nederlandse Staat in dit gedeelte aan.

 

Protest:

20:

De eerste helft van dit hoofdstuk zien we dat Havelaar ontslag neemt. Al zijn inzettingen waren tevergeefs. Het 2e gedeelte is voor Multatuli. Hij neemt het boek over van de schrijvers en neemt afscheid van ze. Stern laat hij goedkeurend achter. Droogstoppel wordt met harde hand uit het boek geschreven. Multatuli schrijft wat hij met het boek wil bereiken.

 

3. DE VERDIEPING

 

3.1 Compositie en tijdsverloop

Het verhaal speelt zich af rond 1860, dit is het heden in het boek. Ook speelt het verhaal zich af rond 1842, wanneer Max Havelaar in Sumatra is en in 1856, wanneer Max Havelaar in Lebak is. De totale verteltijd van deze drie tijden is denk ik rond de 3 jaar. Het boek is vooral in chronologische volgorde geschreven, maar er zitten wel een aantal flashbacks in.

 

3.2 Ruimte

Dit verhaal speelt zich af in Amsterdam en Nederlands-Indië

 

3.3 De wijze van vertellen

Het boek wordt verteld in een ik-perspectief. Dit ik-perspectief komt echter niet vanuit één persoon, maar vanuit meerderen. Het verhaal wordt verteld vanuit: Droogstoppel, Sjaalman/Stern en Multatuli.

 

3.4 Thema

Strijd tegen onrecht

 

Motief

Mishandeling van de Javanen

3.5. Personages

Max Havelaar:

Max Havelaar is een Nederlandse man en is 35 jaar. Sjaalman, Max Havelaar en Multatuli zijn allemaal één personage. In het boek wordt duidelijk gemaakt dat Max Havelaar gevoelig is voor rechtvaardigheid. Hij kan ver gaan om mensen te helpen en komt daardoor vaak ook zelf in de problemen.

 

Batavus Droogstoppel:

Batavus Droogstoppel is een hele egoïstische en onbeschofte koopman. Hij geeft vooral het contrast met Max Havelaar in het boek. Hij vindt het vooral belangrijk dat iedereen eerlijk is.

 

Stern:

Er wordt niet veel verteld over Stern. Hij is Duits en de zoon is van een zakenrelatie in Duitsland. Hij schrijft de gedeeltes in het boek over Max Havelaar.

 

4. Titel, ondertitel en motto

De titel is Max Havelaar. Deze titel verwijst naar de hoofdpersoon van het boek. Hij is zo belangrijk in het boek, omdat hij voor de inlanders in Nederlands-Indië opkomt.

De ondertitel van het boek is of De Koffieveilingen der Nederlandse Handelmaatschappij. Dit was de titel die Droogstoppel eigenlijk aan het boek wilde geven. Droogstoppel is het contrast van Havelaar. Multatuli heeft uiteindelijk deze ondertitel gebruikt, omdat de koffie veel opleverde in die tijd.

Voorin het boek staat een klein stukje in het Frans dat ‘Onuitgegeven Toneelspel’ heet. In dit stukje wordt Lothario beschuldigd Barbertje te hebben vermoord. De rechter veroordeelt hem dan toch ophanging. Lothario staat voor de inlanders in Nederlands-Indië die niks hebben gedaan, maar toch gestraft worden en de rechter verwijst naar de regent van Lebak.

 

5. Keuzeopdracht

Verschillen en overeenkomsten

Max Havelaar neemt het op voor de inheemse bevolking en in Oeroeg zorgen de grote verschillen juist voor afstand tussen de ik-personage en Oeroeg. Het verschil wordt steeds groter/duidelijker. Ze dachten redelijk gelijk maar ze gingen op een gegeven moment in totaal andere richtingen.

Multatuli heeft het geschreven speciaal zodat er meer aandacht zou komen voor wat er allemaal wel niet gebeurde, bijvoorbeeld het uitbuiten van de inheemse bevolking. Multatuli wilde aandacht voor het feit dat dit gebeurde. Hij wilde dat er over gepraat werd, positief of negatief. Hella Haasse schrijft het boek als een van haar vele boeken. Zij wilt een roman schrijven en zij hoeft geen aandacht voor een bepaalde kwestie. Ze wilt gewoon een verhaal schrijven met alleen als doel dat mensen het gaan lezen omdat het een goed boek is en niet om politieke redenen.

Ze hebben het beiden over de verschillen in standen in Indonesië en wat voor effect dat op de hoofdpersonages heeft (OEROEG > de ik-persoon en Oeroeg hebben een andere denkwijze. Oeroeg vindt dat hij zijn land moet beschermen van de dominerende blanke mensen die slecht omgaan met andere mensen. Hij keert zich tegen ze. De ik-persoon gaat naar Holland en denkt er niet meer te veel over na)(MAX HAVELAAR > de inlandse regenten die hun macht misbruiken bij de lokale bevolking. Max Havelaar die daar heel heftig op reageert en al snel ruzie krijgt met de inheemse regent omdat hij aan corruptie en uitbuiting doet.

Hella Haasse is geboren in Batavia en heeft daar vrijwel haar hele jeugd doorgebracht. Ze weet goed hoe het daar was als kind zijnde. Als kind heb je niet alles door zoals je als volwassenen zou doen. Ze ging al na haar middelbare school terug naar Nederland. Multatuli ging juist pas op latere leeftijd naar Batavia (rond de 20/25). Hij snapte toen al redelijk snel hoe alles daar in elkaar stak. Hij kreeg een hoge positie en kwam er snel achter dat er allemaal dingen gebeurden die niet konden en niemand die er wat van zei. De verschillende gebeurtenissen en leeftijden zorgen voor verschillende perspectieven over wat er gebeurde in die tijd.

 

6. Literaire vormen

Proza